Dzisiaj obchodzimy Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi. Na całym świecie rośnie zapadalność na chorobę raka piersi. Ale to Polska jest jedynym dużym krajem Unii Europejskiej, w którym możemy zauważyć wzrost nie tylko zapadalności, ale także umieralności. Każdego roku w Polsce z powodu nowotworów umiera około 100 tysięcy osób. To tak jakbyśmy co roku tracili miasto wielkości Legnic.

Analizując badanie Carla La Vecchie, profesora medycyny Uniwersytetu w Mediolanie, opublikowane w „Annals of Oncology”, na rok 2019 szacuje się wzrost śmiertelności na nowotwory na świecie o około 5% w porównaniu z rokiem 2014. Jeżeli chodzi o raka piesi, zanotowuje się spadek umieralności o 9% w ogólnej populacji, jednak biorąc pod lupę obywatelów i obywatelki Unii Europejskiej – w 2019 roku umrze o 800 osób więcej niż w roku 2014. Być może 800 osób w skali całej wspólnoty europejskiej to mało, więc przyjrzyjmy się jak na tle tego badania wygląda Polska.

Naukowcy, oprócz badania Unii Europejskiej ogólnie, przeprowadzili badania 6 krajów członkowskich – Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i właśnie Polski. Wyniki pokazały, że Polska jest jedynym krajem, u którego w 2019 roku będzie można zaobserwować wzrost liczby zgonów z powodu raka piersi (o ponad 6% w porównaniu z latami 2010-2014).

skąd ten rak?

Co tak naprawdę sprawia, że nagle w organizmie pojawia się nowotwór? Komórki nowotworowe tworzą się, kiedy dochodzi do mutacji, która powoduje „niewykonywanie” poleceń organizmu. Przez mutację, komórki zaczynają się dzielić i powielać, nasz organizm przestaje móc sprawować nad tym jakąkolwiek kontrolę, a komórki zaczynają złośliwieć. Można zaobserwować dwie tendencje – na raka piersi chorują głównie kobiety (99%), a prawdopodobieństwo choroby wzrasta wraz z wiekiem. 

Oprócz tego, można zauważyć także inne czynniki wspierające pojawienie się i rozwój choroby: nadmierne spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego obfitych w tłuszcze, nadużywanie alkoholu, mała aktywność fizyczna, nadwaga (przez produkowanie estrogenów przez tkankę tłuszczową – po menopauzie). Dwa razy bardziej narażone na niebezpieczeństwo choroby są także kobiety, które nie rodziły lub rodziły późno.

Rak piersi to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych – stanowi aż 12% spośród nich. Co to znaczy, że nowotwór jest złośliwy? Nowotwór złośliwy to nowotwór agresywny, naciekający – atakujący – okoliczne tkanki, tworząc „przerzuty” (najpierw do węzłów chłonnych, potem do tkanek i narządów). Wykryty nowotwór piersi wycina się, wycinając także okoliczną zdrową tkankę, aby zminimalizować ryzyko nawrotu choroby. Dlaczego tak ważne jest szybkie wykrycie choroby – najważniejsze jest wykrycie raka jeszcze w momencie, kiedy jest on ograniczony do samych piersi.

Wracając do Unii Europejskiej – najlepsze wyniki poprawy można zaobserwować u grupy kobiet w wieku 50-69 lat, czyli u tej grupy, do której najczęściej skierowane są wszelakie akcje profilaktyczne. U kobiet w tym wieku zaobserwowano spadek śmiertelności nawet o 16% (w skali całej UE, w porównaniu z latami 2010-2014). To tylko dowodzi temu, że profilaktyka naprawdę może być skuteczna i może uratować życie. Jak się badać, żeby badać się skutecznie?

jak się badać, żeby badać się skutecznie?

Przede wszystkim, badać się należy regularnie i nie mam tu na myśli regularności wynoszącej raz na rok. Każda z nas, powinna co miesiąc wykonać samobadanie piersi. Wiele kobiet czuje się w tym obszarze niekompetentna – tak jak wiele świadków wypadku czuje się niedostatecznie kompetentnymi, by udzielić pierwszej pomocy ofiarom czy rannym. W samobadaniu piersi nie ma nic skomplikowanego, należy jednak pamiętać o kilku rzeczach:

• kiedy badać piersi? Najlepiej raz w miesiącu, w tym samym czasie (między szóstym a 13 dniem cyklu miesiączkowego – polecam zainstalować sobie jakąś okresową apkę (ja używam Clue) i tak śledzić:)
• badanie piersi to nie tylko dotykanie ich, ale też obserwacja!
• daj sobie czas – ważne, żeby badanie było wykonane dokładnie
• nie wyciągaj pochopnych wniosków – nie każdy guz to rak, ale z każdym należy zgłosić się do lekarza

Samobadanie piersi pod prysznicem może być także dobrym pomysłem – na namydlonej skórze łatwiej jest dostrzec zmiany.

Taką rzeczą „od siebie”, którą mogę polecić to „spróbowanie” zbadać sztuczną pierś, którą często mają edukatorzy seksualni, przy różnych okazjach. Najczęściej w strefie NGO-sów na różnych festiwalach znajdzie się stoisko wyposażone w sztuczną pierś, na której można się nauczyć skutecznie wykrywać guzki. Następnym razem nie wstydź się, podejdź i spróbuj – sam/a zobaczysz, że to nic trudnego i poczujesz się pewniej:)

Mało tego – jeżeli mamy w rodzinie kogoś, kto chorował na nowotwór piesi, warto zastanowić się nad badaniami genetycznymi w kierunku możliwych mutacji genu BRCA1 i BRCA2. Możliwe, że informując lekarza rodzinnego/lekarkę rodzinną o swojej sytuacji rodzinnej otrzymasz wskazówkę, by co roku robić morfologię (co polecam bez znaczenia jaka jest Twoja sytuacja zdrowotna!) oraz USG piersi (jeżeli jesteś w „grupie ryzyka”). Wszystkie potrzebne informacje dotyczące profilaktyki, a także samobadania piersi, powinnaś uzyskać u lekarza (także lekarza ginekologa/lekarki ginekolożki)*.

niepokojące objawy

Są pewne rzeczy, na które powinno się zwracać uwagę i po zaobserwowaniu poniższych objawów od razu pójść do lekarza. Nie będę się rozpisywać, tylko zamieszczę grafikę wszystko ładnie prezentującą:

jestem chora – co wtedy?

Wiadomość o chorobie przytłacza, chociaż przecież nie jest wyrokiem. Chorowały na to nawet Kylie Minogue, Irena Santor, Brigitte Bardot czy Angelina Jolie. Wszystkie one pokazują, że rak nie pozbawia kobiecości, a profilaktyka i szybkie wykrycie choroby może uratować życie. I że tę chorobę można pokonać.

Dla wszystkich super babek, dla których zdrowie jest ważne, wklejam link do „Krótkiej Instrukcji Obsługi Raka Piersi” (KIORP), którą stworzył portal Hello Zdrowie. Cała instrukcja jest napisana przez kobiety, które zmierzyły się z nowotworem piersi oraz przez ich bliskich. Jest podzielona na dwie części – dla chorej oraz dla jej bliskich, całość do pobrania w PDF. Porusza takie tematy jak:

• trudne początki – jak poradzić sobie z tym wyzwaniem? o nadziei, o tym, że rak to nie wyrok i o tym, że nie zawsze trzeba być dzielną
• wizyty lekarskie – jak się przygotować, do jakiego lekarza iść? i o tym, że masz prawo zmienić lekarza!
• kobiecość – jak to z nią jest podczas choroby? czego się spodziewać? co z utratą włosów?
• rak a macierzyństwo
• jak radzić sobie z chorobą na co dzień? „normalne” życie, o co możesz się ubiegać (peruki, protezy, ulgi),
• przewodnik po internecie – gdzie szukać informacji i wsparcia? + polecane książki
• co po raku? jakie objawy zostają?

Całą instrukcję można przeczytać i pobrać tutaj: >>KLIK<<.

uratuj życie siostry, mamy, babci

Wychowałam się wśród samych niesamowitych kobiet. Wierzę, że Ciebie też takie otaczają. Jest sposób, żeby o nie zadbać, a, kto wie, może uratować im życie. Przypomnij o badaniach. Zaprowadź do lekarza. Namów na wizytę. To takie proste! Idźcie zbadać się razem, nie ma nic lepszego, niż wzajemne dbanie o siebie. Self care, tak bardzo teraz głośny, nie polega tylko na chodzeniu na paznokcie czy jogę. Self care polega przede wszystkim na dbaniu o zdrowie. Jak donosi jedna z Was, Marta, NFZ refunduje profilaktyczną mammografię raz na dwa lata dla kobiet między 50 a 69 rokiem życia. A to właśnie to badanie zmniejsza śmiertelność raka piersi. Marta pisze, że w ostatnim roku zgłaszalność na to badanie wyniosła ledwo 40%. Bądź jak Marta i namów mamę czy babcię na badania. Naprawdę warto.

Mój artykuł na temat raka piersi na portalu The Mother Mag w ramach akcji #guzaniewidać: >>KLIK<
Wpis dotyczący cytologii: >KLIK<

*listę polecanych ginekologów i ginekolożek stworzyła Kasia – @kasia_coztymseksem (lista na jej instagramie tutaj: >>KLIK<<) oraz marka Girls Watch Porn, z którą współpracuję (lista na ich instagramie o tutaj: >>KLIK<<)