26 maja 2019 roku obchodzimy nie tylko dzień matki, ale też świętujemy bycie częścią Europy – dzięki możliwości głosowania w europejskich wyborach do Parlamentu Europejskiego. Ta data może być pretekstem, do zabrania mamy pod pachę i wspólnego pójścia do urny wyborczej, żeby razem zadbać o dobrą przyszłość 😉 W poprzednich Eurowyborach, w 2014 roku, frekwencja w Polsce wynosiła niecałe 24%. I przykro mi to stwierdzić, ale jesteśmy trzecim krajem od końca pod tym względem.

W rozmowach o eurowyborach najczęściej wychodzi cała niewiedza, niezrozumienie procedur i brak świadomości politycznej. Zdaję sobie sprawę, że trudno jest wszystko ogarniać, dlatego przygotowałam wpis, który rozwieje (mam nadzieję) wszystkie wyborcze wątpliwości.

o co chodzi z wyborami? podstawowe zasady

Wybory europejskie odbywają się co pięć lat we wszystkich krajach członkowskich i względem ich możemy wybrać naszych przedstawicieli do Europarlamentu jako reprezentantów Polski w Brukseli czy Strasburgu. W latach 2019-2024 w Parlamencie Europejskim zasiądzie 751 europosłów w tym 52 osoby z Polski. Dlaczego? Na mocy Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (artykuł 14) określany jest przydział miejsc. W oparciu o niego Rada Europejska ma prawo do zmiany składu PE, ale:

• na każde państwo członkowie musi przypadać od 6 do 96 posłów
• liczba posłów przypada na każde państwo zgodnie z zasadą degresywnej proporcjonalności (im większa liczba ludności w państwie, tym więcej mandatów – pozycji poselskich)
• całkowita liczba posłów nie może być większa niż 705 (licząc z przewodniczącym)

W roku 2019 obowiązuje nas tzw. system proporcjonalny, co znaczy, że mandaty przypadną kandydatom z komitetów z największą liczbą głosów otrzymanych w wyborach. Polskę podzielono na 13 okręgów wyborczych (warto przypomnieć, że mamy aż 16 województw!). Skąd wiedzieć jaki jest nasz okrąg wyborczy i gdzie możemy zagłosować? Zwyczajowo jest to miejsce lokalu wyborczego poprzednich wyborów. Wyszukiwarkę obwodów wyborczych możemy znaleźć tu: >KLIK<)

Infografika powyżej obala mit, że Polska nie ma wpływu na to, co dzieje się w Parlamencie Europejskim: jesteśmy piątym krajem pod względem ilości europosłów!

Warto wspomnieć, że mimo to, że nasze wybory są 26 maja, nie we wszystkich państwach członkowskich wtedy odbywa się głosowanie. Wybory europejskie trwają od 23 maja (kiedy głosuje Holandia i Wielka Brytania) aż do 26 maja. Cisza wyborcza w Polsce rozpoczyna się 25 maja.

dlaczego eurowybory są takie ważne?

Parlament Europejski jest organem Unii Europejskiej kształtującym unijne prawo (razem z organem Rady Unii Europejskiej), decydującym o budżecie Unii Europejskiej, wybiera przewodniczącego Komisji Europejskiej i powołuje ją do życia. Oprócz tego, PE zajmuje się kontrolowaniem innych unijnych instytucji, respektowaniem prawa oraz to jedyny organ UE którego członkowie wybierani są na drodze bezpośrednich i powszechnych wyborów.

Uważasz, że Europa nic dla Ciebie nie robi i nie ma wpływu na Twoje życie? Zachęcam do przejrzenia strony what-europe-does-fo-you.eu (>KLIK<), na której znajdziesz wszystkie informacje dotyczące zmian, które dzieją się na Twoich oczach, w Twoim życiu i w Twoim otoczeniu, chociaż na co dzień być może ich nie zauważasz.

Uważasz, że więcej Unii dajemy, niż od niej dostajemy? Opierajmy się na faktach, nie na opiniach. Dlatego wstawiam wykres opublikowany przez Ministerstwo Finansów:

nie wiem na kogo głosować

Nie wszyscy interesują się polityką na co dzień. Ba, uważam, że duża większość naszego społeczeństwa się polityką nie interesuje. Jak więc głosować i to jak najbardziej świadomie? Jest taka strona, która pomaga sprawdzić z którą partią zwykle się identyfikujemy i jest blisko nas. Strona to latarnikwyborczy.pl (>KLIK<).

Od Ryfki (@szafasztywniary) podebrałam jeszcze bardziej precyzyjne narzędzie. Strona mamprawowiedziec.pl (>KLIK<) nie tylko pozwala nam sprawdzić kto znajdzie się na listach w naszym okręgu, ale też zrobić test poglądów (jak w latarnikuwyborczym). Po zrobieniu testu (który zajmuję około 30 minut) pokazuje nam który z polityków ma najbardziej spójne z naszymi poglądy – także w naszym okręgu wyborczym! (Wystarczy zrobić test a potem ustawić filtry wyszukiwania na swój okrąg wyborczy). Nie ma zmiłuj – teraz już wiecie na kogo głosować i wypadałoby pójść na wybory, żeby nie przydzbanić.

jak głosować nie w miejscu zamieszkania?

Są dwa sposoby, żeby zagłosować poza miejscem zamieszkania:

1. złożenie wniosku o dopisanie do rejestru wyborczego w urzędzie gminy (tej, na terenie której chcesz głosować) nie później niż w 5. dniu przed dniem wyborów – do 21 maja (wtorek). Wniosek powinien zawierać imię i nazwisko i adres, pod którym będzie się przebywało. Taki dokument składa się w odpowiednim wydziale urzędu gminy (np. w wydziale spraw obywatelskich)
2. złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania w miejscu, w którym jesteś wpisany do rejestru wyborców nie później niż w 2 dniu przed dniem wyborów – do 24 maja (piątek). Z tym zaświadczeniem możesz zagłosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim. Zaświadczenie uzyskuje się w stosownym urzędzie gminy.

Zaświadczenie o prawie do głosowania może być odebrane przez osobę upoważnioną. Taki wniosek o upoważnienie powinien zawierać imiona i nazwisko, imię ojca, datę urodzenia, numer PESEL, adresy zamieszkania – wyborcy i osoby upoważnionej i wyraźne oznaczenie wyborów, których dotyczy do pełnomocnictwo.

ważne pytania:

Czy jeżeli zmieniałem/am miejsce głosowania na ostatnie wybory samorządowe, to dalej jestem na tamtych listach czy jestem znów w miejscu zameldowania? Jeżeli podczas ostatnich wyborów dopisałaś/eś się do listy wyborców w miejscu swojego obecnego zamieszkania (nie zameldowania) to nie musisz robić tego ponownie. Zawsze można to sprawdzić, żeby być spokojnym albo pobrać zaświadczenie o prawie do głosowania, z którym można głosować w dowolnym miejscu 🙂

Czy jeżeli z jednego okręgu jedna partia dostanie jeden mandat i ich „dwójka” ma więcej głosów niż „jedynka”, to przechodzi „dwójka”? Tak, przechodzi kandydat z największą liczbą głosów, a nie ten, który był pierwszy na liście wyborczej. Pamiętajcie, że głosujemy na ludzi, nie na partie (dlatego też strony jak mamprawowiedziec.pl są takie ważne! Bo pokazują konkretne jednostki, które działają w obszarach dla nas istotnych)

Jak są rozdzielane głosy? Po zakończeniu wyborów wszystkim zajmuje się Państwowa Komisja Wyborcza (PKW). Do dalszej „zabawy” (podziału mandatów) przechodzą te listy komitetów wyborczych, które uzyskały minimum 5% głosów (w skali kraju). Na tym etapie sposób rozdzielania głosów jest taki sam jak w przypadku polskich wyborów parlamentarnych – jest to robione metodą D’Hondta (polegająca na dzieleniu liczby głosów oddanych na każdą listę przez kolejne liczby naturalne ((pod uwagę brane są wyłącznie te komitety, które przekroczył pięcioprocentowy próg wyborczy)), największe uzyskane ilorazy szereguje się do momentu, gdy wszystkie mandaty w danym okręgu wyborczym zostaną obsadzone).

Następnie dzieli się mandaty uzyskane przez poszczególne komitety wyborcze pomiędzy jego listy okręgowe. Przy tym podziale stosuje się metodę Hare’ego-Niemeyera. (Metoda polega na tym, że liczba głosów oddanych na listę w danym okręgu mnożona jest przez liczbę wszystkich mandatów zdobytych przez komitet wyborczy. Ten wynik jest dzielony przez liczbę wszystkich głosów oddanych na listy danego komitetu wyborczego. Mandaty otrzymują kandydaci w okręgu, którzy zdobyli najwięcej głosów).

Mówi się, że w tych wyborach premiowana jest frekwencja. I jest to prawda – jeśli w jakimś okręgu była bardzo niska frekwencja to może się zdarzyć, że z listy nie trafi do PE ani jeden kandydat. 

pomocne linki:

• latarnikwyborczy.pl – strona z testem, który pomoże nam wskazać komitet wyborczy najbardziej bliski naszym poglądom
• mamprawowiedziec.pl – strona z testem (zajmuje około 3 minut), która wskazuje nie tylko najbardziej „spójny” z naszymi poglądami komitet wyborczy, ale też wskazuje nam konkretnych kandydatów W NASZYM OKRĘGU!
• wybory-europejskie.eu – wszystkie informacje dotyczące przyszłych wyborów, głosowania, zasad i powodów
• tymrazemglosuje.eu – wszystkie informacje o głosowaniu w eurowyborach i te dotyczące zaangażowania się w kampanię profrekwencyjną
• wybory.gov.pl – wszystkie informacje dotyczące okręgów wyborczych w Polsce, dostępna wyszukiwarka obwodów, lista komitetów i kandydatów
• europarl.europa.eu (podstawy prawne wyborów i funkcjonowanai PE)
• what-europe-does-for-me.eu – o tym, jakie zmiany powstały w Twojej okolicy i w Twoim życiu dzięki Europie i je funduszom, strona podzielona jest na trzy działy: „w moim regionie”, „w moim życiu” i obszary działań i prezentuje krótkie notatki dotyczące zmian, które zaszły

dlaczego #tymrazemgłosuję?

Dlatego, że czuję się Europejką i zależy mi na mojej – naszej – przyszłości. Dlatego, że uważam to nie tylko za swój obywatelski przywilej, ale też obywatelski obowiązek. Dlatego, że chcę mieć wpływ na swoje życie i na to w jakim kierunku idzie Wspólnota, którą jestem częścią. I dlatego, że niegłosowanie w wyborach to ogromny obciach 😉

A Wy? Będziecie głosować tym razem? Wybieracie się do urn?

*zdjęcie nagłówkowe zrobiła mi Izabela Zaprzalska, w ramach własnego projektu @obywateleu na instagramie (związanego z konkursem #wezzaglosuj)